Marmara Bölgesi’nin Kuzeydoğu bölümünde yeralan Sakarya İli ; 29º, 57’ - 30º, 53’ Doğu Meridyenleri, 40º, 17’ - 41º, 13’ Kuzey paralelleri arasında yer alır.

Sakarya ili, adı ile anılan ovanın güneybatı kenarında kurulmuş olup, tarihi İstanbul – Anadolu Yolu’nun Sakarya Irmağı’nı aştığı noktada bir köprübaşı ve kavşak noktası konumuna sahiptir.

İl alanı yönetsel açıdan doğudan Düzce İli ve Bolu Dağı, Güneyden Bilecik’in; Gölpazarı ve Osmaneli, batıdan Kocaeli’nin; Kandıra, Merkez ve Gölcük ilçeleri, kuzeyden ise Karadeniz ile çevrilidir.

Sakarya İlinin merkezi olan Adapazarı, Akova adı ile anılan düzlükte Sakarya havzasının aşağı kısmındadır. Doğudan Çamdağı, güney ve güneydoğudan Samanlı Dağları, kuzeyden Karadeniz ile sınırlanan Sakarya İlinin batıdan belirgin bir doğal sınırı bulunmamaktadır. Sakarya Vadisi’nin Kocaeli Platosu ve İzmit Körfezi’nin doğusundan geçen çöküntü alanı, ilin bu bölümüne girer.
Sakarya’da yeryüzü şekilleri içerisinde platolar ağırlıklı durumdadır. İl alanın yüzde 43’ünü oluşturan platolar, yer yer ormanlarla kaplıdır. İlin en önemli platosu batıdan İl topraklarına girerek Sakarya Vadisine dek sokulan Kocaeli Platosudur.

Sakarya’da Kocaeli Platosu dışında kalan platolar genellikle Samanlı Dağlarıyla Çamdağı kütlesinin Hendek, Akyazı, Sapanca’ya doğru uzanan kesimlerinde dizilmiş durumdadır. Başlıcaları; Hendek - Akyazı arasında Çiğdem, Turnalı ve Gındıra Platoları, Keremali Platosu, Akyazı’nın kuzeyinde Acelle ve Karagöl, Geyve yöresinde Katırözü, Soğucak, Çataltepe ve Ziyarettepe Platolarıdır.

İldeki yeryüzü şekillerinin platolardan sonra ikinci önemli grubunu dağlar oluşturmaktadır. İl topraklarının yüzde 33.6’lık bölümünü dağlar kaplamaktadır. İldeki tek düzenli sıradağ Samanlı Dağları’dır. Bolu’nun güneyinde düzenli ve yüksek sıra dağlar oluşturan Köroğlu Dağları’nın batı uzantısı olan Samanlı Dağları, İlde Hendek, Akyazı ve Sapanca Gölü’nün güneyinde kalan bölgeyi bütünüyle kaplar. Samanlı Dağları, batıya doğru uzanarak İzmit Körfezi ve Gemlik Körfezi arasını doldurur. Samanlı Dağları pek yüksek değildir. İl alanında bulunan başlıca doruklar; Sakarya Ovası’nın doğu ucunda yer alan 1.543 metre yükseltili Keremali Dağı ile güneydeki 1.467 metre yükseltili Karadağ’dır. Keremali dağı aynı zamanda İlin en yüksek noktasıdır.

İlde 880 metre ile önemli bir dağ olan Çamdağı, Akçakoca ve Bolu Dağı’nın uzantısı durumundadır. Geniş bir tabana yayıldığından dolayı ilin yeryüzü şekilleri arasında önemli bir konuma sahiptir.

Yeryüzü şekilleri açısından İl topraklarının üçüncü grubunu ise ovalar oluşturmaktadır. Ovalar İl alanının yüzde 22,1’ini kaplamaktadır. İlin en büyük ovası Akova (diğer adıyla Adapazarı Ovası) dır. Aşağı Sakarya Vadisinde Sapanca Gölü ile Adapazarı’nın doğusunda yer alan ova Marmara Bölgesi’nin en büyük ovalarından biridir. Ovayı güneyden kuzeye doğru akan Sakarya Irmağı ve doğudan güneye doğru akan Mudurnu Çayı sulamaktadır. Akova’nın yüzölçümü 620 Km ² olup, doğu - batı yönünde uzunluğu 27 Km, genişliği 23 Km.’dir.

İlin diğer önemli ovaları ise Pamukova ve Söğütlü Ovası’dır. İlin ikinci büyük ovası olan Pamukova’nın yüzölçümü 170 Km² dir. Ova, Sakarya Vadisinde alüvyonların birikmesiyle oluşmuş verimli bir ovadır. İlin en çukur tarım alanı olan Söğütlü Ovası, Akova’nın kuzeyinde yer almaktadır. Ova 30 Km uzunluğunda ve 20 Km genişliğinde olup, sazlık ve bataklık durumundadır.

Coğrafyasının tartışılmaz mükemmelliği bugün ekonomide varlığını iyice ortaya çıkarmaya başlamıştır. Sakarya’dan geçen, Uluslararası TEM Otoyolu ve D - 100 (Eski E.5) karayolu, yalnız ülkenin en zengin ticaret ve sanayi potansiyeline sahip İstanbul ve Trakya’yı tüm Anadolu’ya bağlamakla kalmaz, Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarını da birbirine bağlar.

Demiryolları da, Avrupa’dan gelerek, Sakarya’yı boydan boya geçmekte, Suriye ve İran sınırlarından Asya içlerine kadar ulaşım hizmeti vermektedir.